Witloof en Gadamer
Chicon
Le Chicon was een voorstelling vol humor maar ook ontroering. Het begint meteen met de vraag of dat je gelukkig bent en wat geluk juist precies is voor u als persoon. Natuurlijk antwoordt men meteen met ‘het gaat goed’ of ‘ja, ik ben oke/ik ben gelukkig’, maar is dat effectief wel zo? Is dat niet ons alledaagse masker van geluk die we even opzetten, en later terug moeten afnemen? Doorheen de voorstelling probeert hij deze vraagstelling te beantwoorden en te zoeken naar wat geluk nu juist is (voor hem).
Witloof en Gadamer
Het mooie aan deze voorstelling is dat Maxime zich zo kwetsbaar opstelt. Bij elke beslissing die hij neemt kijkt hij terug op wat voor een persoon hijzelf is, wat hij wil bereiken en hoe hij dit zal verwezenlijken. Hij probeert de dingen te begrijpen met een begrip van zichzelf erbij. Doormiddel van de witloof probeert hij zichzelf te schetsen aan het publiek, en het contrast is zijn identiteit beeldt hij uit door zijn moeder en vader na te spelen. Hij gaat zichzelf dus bij elk figuur opnieuw inleven om een totaal beeld te verkrijgen en om dit beeld vervolgens ook te begrijpen. Dit valt ergens te linken met de hermeneutische ethiek van Gadamer. Bij deze ethiek is het belangrijk dat je bij uw oordeel, jezelf ook meeneemt, zodat je een beslissing neemt waarvan je niet wakker ligt. Dit is was Maxime probeert te doen wanneer hij beslist te vertrekken naar Brussel, naar zijn vader. Hij moet zich telkens terug inleven (wat hij ook werkelijk doet) in de ander en moet beseffen dat wanneer hij iets interpreteert, dit vanuit een bepaalde context begrepen wordt. Je kan je eigen ‘subjectieve’ bril niet afzetten, aangezien je iets altijd vanuit een bepaalde positie bekijkt, maar dat is wat Maxime juist wel probeert te doen, wanneer hij de bh van zijn moeder aantrekt en de sigaret aansteekt. Dit zorgde er ook voor dat we echt mee waren met het verhaal, aangezien het uit verschillende perspectieven verteld werd.
Het koken tijdens het spel zelf wordt volgens de ethiek van Gadamer als een vorm van beweging gezien. Deze beweging zet ook de dingen aan de gang. Als men het concept van de keuken niet had geopteerd, zou je eerder zitten met een monoloog van de hoofdrolspeler, wat vervolgens mogelijk kan lijden tot verveling bij de publiek, geen aandacht meer.
Emotie sterker dan Gadamer
Aangezien ik hierbij de theorie van Gadamer al heb laten vallen, leek het me niet onbenullig om het even toe te lichten (wat ik erg interessant vond) en mijn eigen kijk en mening te vormen.
Ik heb de hermeneutische ethiek van Gadamer ervaren als een heel praktische filosofie. Je moet het echt werkelijk toepassen in het dagelijks leven vooraleer je het volledig kan begrijpen. De theorie is maar een deel van de gehele beleving.
De universele hermeneutiek is de wetenschap van het verstaan. Verstaan vertaalt zich onder het begrijpen met een begrip van zichzelf, dan pas versta je iets pas volledig. Verder zegt Gadamer ook dat elke keer dat je een beslissing moet nemen, je uzelf in je oordeel ook moet kunnen meenemen, dan pas kan je een beslissing maken waarvan je niet wakker ligt. Hierbij zagen we het voorbeeld van de deliberaties. Als we het dan letterlijk gaan toepassen (zoals Gadamer wenst), moet je bij elke leerling dusdanig beslissen dat je jezelf volledig inleeft in de leerling. Dan pas kan je een beslissing nemen waarvan je niet wakker ligt, m.a.w een goede beslissing.
Persoonlijk denk ik dat dit deel van de theorie van Gadamer heel erg mooi en optimistisch gevonden is, maar gewoon niet haalbaar is in elke situatie. Ik geloof niet dat je je voor elke beslissing kan inleven zodat je later geen spijt hebt of zal ik zeggen, er niet van wakker ligt. Sommige beslissingen worden puur emotioneel/irrationeel genomen. Beslissingen waarbij emotie de overhand nemen kan je niet op een rationele, hermeneutische manier bepalen. Je denkt er gewoonweg niet aan. Het zou inderdaad wel slimmer kunnen zijn/beter kunnen uitkomen op langer termijn om het altijd op deze voorgeschreven manier te doen, maar het is volgens mij niet haalbaar. Daarom zijn we ook mensen, we maken fouten en moeten fouten maken. We hebben de kans nodig om deze fouten te maken en ze vervolgens weer recht te zetten en er verder meer uit te leren. (In termen van deliberatie valt het weer moeilijker recht te zetten…)
Op vlak van kunst volg ik hem wel beter.
Merryl, je hebt eigenlijk een terechte kritiek geformuleerd op de methodologie van Gadamer. De hermeneutici (?) noemen dit dan ook de hermeneutische cirkel. Je kan onmogelijk alle elementen onderzoeken om op basis daarvan een (in het geval van verstaan) interpretatie te kiezen. Je slaagt er niet alleen niet in om oftwel de tekst enkel als geheel te begrijpen oftwel enkel in kleine stukjes, maar je komt telkens uit bij nieuwe teksten en definities, die telkens op eigen beurt vragen om verstaan te worden. Is dit niet altijd het probleem? Je probeert, in ons geval, een definitie van kunst vast te stellen. Vervolgens raak je verstrikt in een moeras van zich steeds verder verwijderende definities. Je moet cultuur verklaren, mens, verstand, gedrag, omgeving, universum, tijd en ga zo maar door. Daarom is beroep doen op andere teksten, andere gedachtengangen zo handig. Je kan zeggen: "deze filosoof zei dit en die filosoof zei dat" en daarmee los je het probleem van de vertakking op.
BeantwoordenVerwijderenDaar zijn ze toch maar goed voor, die filosofen.
Nu waar de hermeneutiek goed voor is, is dat ze vaak oproept tot een ontologisch proces van bepaalde zaken. We zagen in de les de ontologie van een kunstwerk en dat heb je hier voor en stuk ook toegepast op Le Chicon. Knap!
Wat ik heb geapprecieerd bij Gadamer, is dat hij ons een goede omschrijving van het kunstwerk heeft gegeven. Het is een intrinsiek onderdeel dat ons in staat stelt de kunst als geheel beter te begrijpen. Ik weet niet of je dat gevoel ook hebt gehad.
In elk geval weet ik één ding zeker: hermeneutiek heeft zijn nut zeker, maar het blijft (zoals in mijn post over Gadamer) een nogal vage tak binnen de filosofie.
Tim,
VerwijderenHet gevoel dat Gadamer me geeft omtrent de "gehele betekenis begrijpen" heb ik zeker gehad. Ik heb vaak gewoon het gevoel dat hij zich er te hard op spitst waardoor hij andere prikkels als het ware uitschakelt. Alsof je enkel en alleen maar zijn theorie moet toepassen om juist te kunnen kijken naar de kunst, of om een juiste beslissing te kunnen nemen, en dat vond ik vaak jammer, of zelfs storend.
Wat je me vertelt over de hermeneutische ethiek wist ik zelf niet, dus daarbij dank! Het heeft met toch wel geholpen om zijn theorie een beetje beter te begrijpen.